Sprawdzone sposoby na wprowadzanie nowych produktów do diety niejadka
Choć poznawanie nowych smaków dla większości niemowląt to ciekawa przygoda, niektóre z nich odmawiają kosztowania nieznanych dotąd produktów.
Sposobów na rozszerzanie diety niejadka jest wiele, a cierpliwe i konsekwentne zachęcanie malucha do próbowania nowych pokarmów z pewnością zaowocuje sukcesem.
Kolejność ma znaczenie – zacznij od warzyw
Jak pokazują wyniki badań[1], niemowlęta, które rozpoczęły swoją przygodę z nowymi smakami od warzyw, spożywały ich dużo więcej w przyszłości w porównaniu do niemowląt, które jako pierwsze spróbowały owoców. Dzieje się tak, ponieważ dzieci rodzą się z wrodzoną preferencją smaku słodkiego[2],[3] (mniej słodki smak warzyw jest przez nie mniej chętnie akceptowany).
Pierwsze trudności w poznawaniu nowych smaków
Maluchy, które są dopiero na początku rozszerzania diety, mogą odmawiać spożywania pierwszych nowych pokarmów – warzyw, owoców czy mięsa. Jednak niechęć do nowości zwykle nie jest długotrwała, a rodzice nie powinni rezygnować po kilku nieudanych próbach. Cierpliwe i wielokrotne (nawet kilkanaście razy[4]) zachęcanie dziecka do spożycia nowego lub niechcianego produktu może przynieść pozytywne rezultaty. W pewnym momencie zapewne przekona się do wcześniej odmawianego przecieru z brokułu czy marchewki. Warto pamiętać, że w konsekwentnym podawaniu produktów nie chodzi o zmuszanie dziecka do ich spożycia.
Początkowo zaleca się podawanie kilku łyżeczek nowego posiłku[5]. Zapoznawanie z nowymi pokarmami powinno polegać na zachęcaniu oraz poprzez wzbudzenie zainteresowania proponowanym daniem. Dopasowane do wieku delikatne posiłki, podane w ulubionej miseczce czy nieoczywistej formie bez wątpienia wzbudzą u malucha chęć odkrywania nieznanych dotąd produktów. Dziecko wcześnie przyzwyczajone do różnorodności w kolejnych miesiącach łatwiej zaakceptuje nowe smaki[6]. Spokojna i przyjazna atmosfera dodatkowo sprzyja próbowaniu nowych dań. Często zdenerwowanie rodziców może prowadzić u maluszka do niepotrzebnego napięcia, płaczu lub utraty ochoty na jedzenie. Groźby i kary, a także próby przekupstwa i namawianie mogą spowodować, że dziecko będzie kojarzyło posiłki jako coś negatywnego.
O tym warto wiedzieć Mimo że odmawianie jedzenia przez małe dzieci to naturalny okres przejściowy, wielu rodziców może być zaniepokojonych taką sytuacją, dlatego zasięgają wtedy porady lekarza. W rzeczywistości zaledwie u 1-5% dzieci występują zaburzenia karmienia, a większość zgłaszanych przez rodziców trudności polega na niewłaściwej interpretacji prawidłowych zachowań[7]. U większości dzieci w wieku poniemowlęcym dochodzi do naturalnego zmniejszenia łaknienia w porównaniu do okresu niemowlęcego[8]. Jeśli dziecko rozwija się prawidłowo, posiada naturalną regulację apetytu – odpowiednią dla wieku i tempa wzrostu – której nie należy zaburzać. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości zawsze warto skonsultować się ze specjalistą. |
Jak jeszcze można zachęcić malucha do próbowania nowych smaków?
Warto pamiętać, że zarówno u niemowląt, jak i u starszych dzieci chęć do próbowania nowości uzależniona jest również od tego, co dziecko jada między posiłkami. Przerwy pomiędzy karmieniami powinny wynosić przynajmniej 2-3 godziny, aby dziecko mogło nauczyć się rozpoznawania uczucia głodu i sytości[9]. W związku z tym w ciągu dnia powinno pojawić się ok. 5-6 pełnowartościowych posiłków, w tym 3 główne (w przypadku niemowląt będących na etapie rozszerzania diety podstawowym pokarmem nadal jest mleko mamy lub modyfikowane). W okresie rozwojowym u maluchów często pojawia się potrzeba niezależności, którą dzieci manifestują w trakcie posiłków –właśnie poprzez chęć samodzielnego jedzenia i wyłącznie wybranych przez siebie pokarmów. Mając do wyboru jeden spośród dwóch lub nawet trzech pełnowartościowych posiłków maluch będzie miał satysfakcję, że nikt nie narzuca mu tego, co ma jeść.
W trosce o prawidłową dietę rodzice powinni zapewnić dziecku dostęp do wartościowych i odżywczych posiłków, by mogło zaspokajać swój głód odpowiednimi, dopasowanymi do potrzeb pokarmami. W żywieniu najmłodszych należy wykorzystywać produkty wysokiej jakości, zawierające składniki pochodzące z kontrolowanych upraw i hodowli, oznaczone wskazaniem wieku (np. po 6., 10., 12. miesiącu).
To ciekawe! Jak pokazują wyniki badań[10], ponad 70% dzieci po 12. miesiącu życia spożywa nadmierną ilość cukru oraz posiłki dosalane. Dzieci, które mają dostęp do słodyczy czy słonych przekąsek, często mogą nie wykazywać zainteresowania jedzeniem lub zjadać znacznie mniej, gdy następuje pora posiłku. Ważne jest więc, by ograniczać, a najlepiej wyeliminować z jadłospisu dziecka tego typu produkty. W prawidłowej diecie niemowląt i małych dzieci nie powinno być również miejsca na dosładzane soki czy napoje – dostarczają one nadmiaru cukru i przyczyniają się do zaburzeń łaknienia. Niepodważalnie najlepszym sposobem na zaspokojenie pragnienia jest woda i to właśnie ją eksperci rekomendują[11]. |
Maluchy chętniej spożywają posiłki podczas jedzenia w obecności pozostałych członków rodziny. Warto wtedy dawać im przykład – zarówno w zakresie tego, w jaki sposób jedzą, jak i tego, co jedzą – to ważny element kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych. Utrwalanie właściwych przyzwyczajeń już w kluczowym okresie 1000 pierwszych dni życia, liczonym od poczęcia przez pierwsze lata życia, może wpłynąć na to, czy maluch będzie próbował różnorodnych posiłków w przyszłości.
[1] Barends C. i in., Effects of repeated exposure to either vegetables or fruits on infant’s vegetable and fruit acceptance at the beginning of weaning, Food Quality and Preference , 2013; 29:157–165.
[2] Schwartz C, et al., Developmental changes in the acceptance of the five basic tastes in the first year of life, British Journal of Nutrition (2009), 102, 1375-1385.
[3] Neuhoff-Murawska J. et. al., Wrodzone uwarunkowania „paradoksu preferencji smaku” u człowieka, Standardy Medyczne/Pediatria (2018): T.15, 268-275.
[4] Szajewska i in., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Standardy Medyczne/ Pediatria; 2014, t. 11, 225-230.
[5] Ibidem.
[6] Gerrish C en Mennella J, Flavor variety enhances food acceptance in formula-fed infants1-3, Am J Clin Nutr, 2001, 73: 1080-10855 13 Suppl 1:85-95.
[7] Rybak A., Bąbik K., Trudności w karmieniu dzieci [w:] Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017.
[8] Stanowisko Canadian Paediatric Society, Nutrition and Gastroenterology Committee, za: Medycyna Praktyczna – Pediatria, 3/2013.
[9] Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017.
[10] Raport z badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok”, Instytut Matki i Dziecka, 2017. Badanie zostało zainicjowane przez Fundację NUTRICIA.
[11] Jarosz M. et al. Normy żywienia dla populacji Polski. Instytut Żywności i Żywienia, 2017.