Powodem mogą być zaburzenia oddychania w czasie snu – u kobiet w ciąży najczęściej są to bezdech i chrapanie. Co ciekawe, przyszła mama może nie orientować się, że źle sypia.

Zaburzenia oddychania podczas snu u kobiet w ciąży notowane są często – z badań wynika, że problem dotyka 24% kobiet ciężarnych. To prawie 1/4 wszystkich przyszłych mam! Głównie w III trymestrze bardzo wiele kobiet źle oddycha, ma problem z chrapaniem, a część z nich – także z bezdechami sennymi. A jakość oddychania w czasie ciąży jest kluczowa dla prawidłowego rozwoju dziecka i zdrowia przyszłej mamy.

Zaburzenia oddychania w czasie ciąży – co im sprzyja?

Wystąpieniu zaburzeń oddychania u ciężarnych sprzyja wiele czynników. Wyniki badania przeprowadzonego z udziałem 3705 kobiet, opublikowane w 2018 r. w prestiżowym „American Journal of Obstetrics and Gynecology”, wskazały na trzy główne elementy, na podstawie których można przewidywać prawdopodobieństwo występowania zaburzeń snu. Są to: częstsze występowanie chrapania, starszy wiek matki oraz nadmierna masa ciała.

Silny związek otyłości i chrapania w ciąży

Wzrost masy ciała u kobiety oczekującej dziecka jest zjawiskiem fizjologicznym (za normę uznaje się przytycie o 11-16 kg), ale jeśli wskaźnik wagi pokazuje, że przyszła mama przytyła więcej, wzrasta ryzyko nieprawidłowości, których skutkiem będą problemy z oddychaniem.

- Trzeba pamiętać, że nadmierna masa ciała to nie tylko problem estetyczny i obciążenie dla układu ruchu i układu krążenia. To także główny czynnik sprzyjający chrapaniu – wiemy o tym co najmniej od lat 90. XX w., bo wówczas przeprowadzono wiele badań, które potwierdziły tę zależność – mówi dr n. med. Wojciech Kukwa, otolaryngolog,Ordynator Oddziału Otolaryngologii Szpitala Czerniakowskiego w Warszawie. I wyjaśnia:

- U osób otyłych w języku, w podniebieniu miękkim i bocznej ścianie gardła odkładają się nadmierne ilości tkanki tłuszczowej, co zmniejsza światło i drożność dróg oddechowych. Stąd już blisko do bezdechu sennego.

Ponieważ nadwaga i otyłość są plagami społecznymi i dotyczą też pań w wieku rozrodczym, także bardzo młodych, duża częstość występowania zaburzeń snu u kobiet w ciąży spowodowanych chrapaniem lub bezdechem przestaje dziwić.

Hormony a chrapanie i bezdech w ciąży

Hormony również mają wpływ na pojawianie się zaburzeń snu – dotyczy to estrogenów i progesteronu.

- Wzrost ilości estrogenów, przez większość przyszłych mam kojarzony głównie z rozpulchnionymi i tkliwymi dziąsłami, doprowadza też do obrzęku błony śluzowej w nosie. Do tego dokłada się większa produkcja wydzieliny i w rezultacie mamy niedrożność nosa – wyjaśnia dr W. Kukwa. – Z kolei nieodzowny dla rozwoju płodu progesteron nasila napęd oddechowy i powoduje, że rośnie ujemne ciśnienie w świetle górnych dróg oddechowych.

W miarę rozwoju płodu powiększa się macica i z czasem (wraz ze wzrostem masy ciała) coraz silniej naciska na płuca. W efekcie dochodzi do zmian w budowie klarki piersiowej – dolne żebra, które normalnie sklepione są pod kątem ostrym 68,5º, znacząco się rozchylają, tworząc kąt rozwarty na 103,5º.

Powikłania zaburzeń oddychania w ciąży groźne dla dziecka i kobiety

Rozrastająca się macica, zmiany w budowie klatki piersiowej i wzrost masy ciała powodują, że u kobiety oczekującej dziecka zmniejsza się tzw. czynnościowa pojemność zalegająca płuc, czego rezultatem jest gorsze wysycenie tlenem hemoglobiny we krwi i ryzyko niedotlenienia organizmu. Stan niedotlenienia, fachowo zwany hipoksją, przyczynia się do rozwoju stresu oksydacyjnego w organizmie kobiety, a to z kolei sprzyja powstawaniu stanów zapalnych. Dodatkowo mogą pojawić się nadciśnienie, cukrzyca i zagrożenie stanem przedrzucawkowym. W konsekwencji wzrasta ryzyko niebezpiecznych dla życia schorzeń sercowo-naczyniowych, w tym choroby niedokrwiennej serca, ostrego zespołu wieńcowego, zakrzepicy oraz zatorowości płucnej.

- Zaburzenia oddychania u ciężarnych mają poważne konsekwencje również dla zdrowia i życia płodu – przestrzega dr W. Kukwa i wylicza:

– Noworodki mają niską masę ciała, zdobywają mniej punktów w skali APGAR, ponad połowa z nich rodzi się przez cesarskie cięcie. Ponadto dzieci matek z zaburzeniami oddychania w czasie ciąży aż 2,5 razy częściej przychodzą na świat przed czasem.

Bezdech i chrapanie u kobiet ciężarnych – są na to sposoby

Zaburzeniom oddychania w czasie ciąży najlepiej zapobiegać. Profilaktyka powinna obejmować urozmaiconą ale odpowiednio wyważoną pod względem kaloryczności dietę. Należy unikać alkoholu, który dostarcza dużych ilości nic nie wartych, pustych kalorii. I, oczywiście, zadbać o dobre oddychanie.

Już wkrótce na rynku będzie dostępny bezprzewodowy czujnik, dzięki któremu, w warunkach domowych, każda kobieta w czasie całej ciąży może mieć pełną kontrolę nad jakością snu i oddychaniem podczas snu. To CLEBRE – system, w którym poprzez bezprzewodowy nadajnik zbiera się informacje o oddychaniu podczas snu. Dane z monitoringu można udostępnić swojemu lekarzowi. Na ich bazie opracowany zostaje indywidualny sposób leczenia zaburzeń oddychania, dopasowany do potrzeb konkretnej kobiety w ciąży.

- CLEBRE to system służący spersonalizowanej medycynie snu, ponieważ na podstawie danych przesyłanych do lekarza możliwe jest opracowanie optymalnej terapii dla konkretnej kobiety zmagającej się z zaburzeniem snu w czasie ciąży – wyjaśnia dr W. Kukwa.

Wraz z innymi specjalistami z Uniwersytetu Medycznego w Warszawie prowadzi obecnie intensywne badania nad tym wynalazkiem. Wyniki są obiecujące – dzięki CLEBRE kobiety w ciąży będą mogły być badane pod kątem jakości snu we własnym łóżku, bez konieczności hospitalizacji. Oszczędzi im to stresu oraz umożliwi zebranie materiału, na podstawie którego opracowane zostaną indywidualne, a przez to – skuteczne programy leczenia chrapania i bezdechu w ciąży.